Даналықтан дән ізде
Хожабаева М.
Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі
8-сыныптар арасында сайыс
Мақсаты :Өтілген тақырыптарды қайта жаңғырту арқылы балалардың білімін бекіту.ойын дамыту. Шығармашылық қабілетін шыңдау,байланыстырып сөйлеу дағдысын қалыптастыру. Ұлттық ұғымдарды санасына сіңіру арқылы ел тарихын құрметтеуге тәрбиелеу.
Есіңде жүрсін, жарқыным
Өз тілімен сөйлескен, өз тілімен жазған жұрттың ұлттығы еш уақытта адамы құрымай жоғалмайды. Ұлттың сақталуына да, жоғалуына да себеп болатын нәрсенің ең қуаттысы – тіл. Сөзі жоғалған жұрттың өзі де жоғалады. Өз ұлтына басқа жұртты қосамын дегендер әуелі сол жұрттың тілін аздыруға тырысады ( А.Байтұрсынов).
1-тапсырма
Олкім? Бұл не?
Төменде аталған тұлғалар туралы не білесің?
Ә.Марғұлан
Қ.Сәтбаев
Қ. Аманжолов
Есте жүрсін есті есті сөз
Ана тілін жақсы біліп отырып, бөтенше жақсы сөйлесең, бұл – сүйініш, ана тілін білмей тұрып, бөтенше сөйлесең, бұл – күйініш. Өз тілін білмей тұрып жат тілге еліктей беру -зор қате. Бұл оқығандардың және оқушылардың есінен шықпауы керек(Х. Досмұхаммедов).
2-тапсырма
Мақал- сөздің мәйегі
Мақал-мәтелдердегі айтылмай тұрған сөзді табыңдар, ол қай сөзбен антонимдік мағына құрайды?
Арқанның …………..жаксы,
Әңгіменің ……… жақсы
Дұшпанға тастай қатты бол
……… балдай төтті бол.
Жолдасы жақсы жолды болар
Жолдасы ... қолды болар.
Ақыл - дос, ашу ...
Алыстағыны ақын болжар,
………… пакыр болжар.
("Қазақ мақал-мәтелдері")
Ақымақ ішкен-жегенін айтады
……………..көрген-білгенін айтады.
Өз білмегенінді кісіден сүра
Үлкен болмаса, ... сұра.
Білгенге сүйін, Білмегенге ...,
Көп сөз күміс,…. сөз алтын.
Жалкауға жатса да — мейрам, ... да мейрам.
Қыс азығын ... жина.
Кыс арбанды сайла, ... шанаңды сайла.
Көп жүрген жер — көл К,ұм жүрген жер — шөл.
Есте жүрсін есті есті сөз
Біз тілімізді қанша сақтасақ, ұлтымызды да сонша сақтаған боламыз.
3-тапсырма
Төмендегі сөздердің синонимдерін тұрақты тіркеспен беріңдер.
Бытырау (тарыдай шашылу), бүлдіру (тас-талқанын шығару) ,кушті (тепсе,темір үзеді) , сыйлау(алақанында ұстау) , ынжық (иіс алмас), молщылық , әділдік,зұлымдық , шебер,
олақ, тез.
Ұмытпа ,ұланым.
Анамыздың ақ сүтімен бойымызға дарыған тілімізді ұмыту-бүкіл ата-бабамызды,тарихымызды ұмыту.
Б. Момышұлы
4-тапсырма Жеті қазына
Жеті жетекші деген не? Адамның басшысы-ақыл
Жетекшісі-талап
Жолаушысы-ой
Жолдасы –кәсіп
Қорғаны-сабыр
Қорғаушысы-мінез
Сынаушысы-халық
Жеті жоқ
1 Жерде өлшеуіш жоқ.
2.Аспанда тіреу жоқ.
3 таста тамыр жоқ.
4 Тасбақада талақ жоқ
5 Аллада бауыр жоқ.
6.Аққуда сүт жоқ.
7, Жылқыда өт жоқ
Жеті жетім ( тыңдамаған сөз,киюсіз қалған бөз, иесіз қалған жер, басшысы жоқ ел,аққу-қазсыз көл, жерінен айырылған ер,замандасы жоқ қария)
Алты парыз деген не?
Бір-біріне арнайы сәлем беру
Шақырса,бару,
Кеңес сұраса,ақыл беру,
Сұраса,жауап беру,
Ауырса,көңіл сұрау,
Қайтыс болса,жерлеуге қатысу
Үш ғайып( ажал,несібе,дидар (қонақ)
Кіші жүздің тайпаларын ата ( 1Әлімұлы 2Байұлы 3 Жетіру)
5-тапсырма Жан-жануарлардың төлінің атауын тап
Киік –құралай Аққу –көгілдір Есек-қодық
Түлкі-жаутаң, мыршай Мысық-соқыр,марғау
Жолбарыс-шөнжік Доңыз-торай Қасқыр –бөлтірік
6-тапсырма Өлеңге әркімнің де бар таласы
Тілім менің тілім-тілім жарасы
Маңғыстау облысы Мұнайлы ауданы
Қызылтөбе лицейі
Даналықтан дән ізде
2011
