Сыныбы: 7
Күні: 8.12.15
Сабақтың тақырыбы: Аустралияның физикалық-географиялық орны
Сабақтың мақсаты:
Білімділік мақсаты: Аустралияның географиялық орнының ерекшеліктері, табиғат ерекшеліктері туралы білім қалыптастыру.
Дамытушылық мақсаты: Білімге құштарлығын, дүние танымдылық көзқарасын, картамен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыра отырып және өз бетімен білім алу дағдыларын дамыту.
Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларды сыйластыққа шыншылдыққа, жауапкершілікке, тазалыққа тәрбиелеу.
Күтілетін жәтиже:
А.Аустралияның физикалық-географиялық орнының ерекшеліктерін біледі, картаға түсіреді.
В.Материктің географиялық орнын Африкамен салыстырады, зерттелу тарихынадағы маңызды оқиғаларға талдай жасайды
С.Материк төлқұжатын құрастырады, материктің географиялық орнының қолайлы және қолайсыз жақтарына баға береді.
Сабақтың типі: Жаңа білімді меңгерту
Сабақтың түрі:Интерактивті сабақ
Сабақтың көрнекілігі: Аустралияның физикалық картасы, атлас, кескін карта, үлестірмелі тапсырмалар, жұмыс дәптер.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру.
Сәлемдесу. Көңіл күйлерін сұрау.
Оқушылардың қызығушылығын ояту.
«Ой қозғау» стратегиясы.
Үй тапсырмасы бойынша деңгейлік тапсырмалар:
І деңгеңдің тапсырмалары
Ең ыстық материк (Африка)
Дүние жүзіндегі ең ұзын өзен (Ніл)
Дүние жүзіндегі ең үлкен тропиктік континенттік шөл (Сахара)
ІІ деңгейдің тапсырмалары
Африканың ең биік нүктесі, оны картадан көрсет. (Шығыс Африкадағы Килиманжаро жанартауы, оның биіктігі 5895 м)
Виктория сарқырамасы орналасқан өзенді тауып, оны картадан көрсет (Замбези өзені)
ІІІ деңгейлік тапсырмалары
Материктік 4 шеткі нүктелерін тауып, оның географиялық координаталарын анықта.
Солтүстік- Эль-Абьяд м. 37 с.е. 9 ш.б
Оңтүстік- Ине м. 34 о.е. 19 ш.б
Батыс – Альмади м. 14 с.е. 17 б.б
Шығыс- Рас-Хафун м. 10 с.е. 53 ш.б
Жаңа сабақ:
Ертеде ренжіп мен ағаларға,
Кетіп ем жылжып өзге жағалауға
Оңтүстік жарты шарды мекен еттім,
Талайлар келді көшіп паналауға
Сондайлық аспан тірер тауларым жоқ,
Ойпат көп шығысымда жоталар көп,
Шағыл мен құм басады баурайымды,
Сөнбеген өзгелердей вулканым жоқ.
Тұрсам да ортасында мұхиттардың
Суына жауын-шашын қанықпадым.
Оңтүстік тропигі кесіп өтіп,
Келтірмей жүр шудасын бұлттардың.
Менде бар жануарлар,өзге де жоқ,
Қалталы аю, қалталы кенгуру көп.
Мен өзім кіп-кішкене болғаныммен
Материкпін сыры мен жұмбағы көп.
(Аустралия)
Сонымен балалар, бүгінгі жаңа сабағымызда – Аустралия материгімен танысамыз.
XVIIғ. Голландық Абель Тасман Тасман аралын ашты. XVIII ғ. Ағылшын саяхатшысы Джеймс Кук жаңа Зеландия аралын, Аустралия шығыс жағалауын ашты.
Аустралия – жер шарындағы ең кіші материк. Оның ауданы аралдармен қоса алғанда 7,6 м км2. Материк атауы латыннан аударғанда «оңтүстік» деген мағынаны береді. Себебі Аустралия түгелімен Оңтүстік жарты шарда жатыр. Оңтүстіктің тропик шеңбері оны дәл ортамен кесіп өтеді.
Табиғат ерекшеліктері:
(картамен көрсету )
-Аустралия – Жер шарындағы ең аласа материк, орташа биіктігі – 215 м
-Аустралия – сөнбеген жанартаулары жоқ бірден-бір материк
-Аустралия – Жер шарындағы ең құрғақ материк: оның 2/3бөлігін шөлді аймақтар алып жатыр.
-Материктің басқа құрлықтардан ертерек бөлініп қалуына байланысты мұнда алғашқы сүтқоректілер (жұмыртқа салушылар мен қалталылар ) мен биік ағаш эвкалиптер (биіктігі 100 м-ден асады)сақталып қалған.
-Материк жағалауында ұзындығы 2300 км, ені 2 км-ден 150 км-ге жететін Жер шарындағы ең ірі маржандық құрылым- Үлкен Тосқауыл рифі орналасқан;
-Аустралия материгінің жерін бір ғана ел – Аустралия Одағы алып жатыр;
-Материктің теңіз деңгейінен ең биік орналасқан нүктесі – Үлкен Суайрық жотасының Оңтүстігіндегі биіктігі-2228 м Косцюшко тауы, теңіз деңгейінен ең төмен орналасқан нүктесі – Эйр көлінің деңгейі (-16м).
Географиялық орны.
Аустралия оңтүстік жарты шарда басқа материктермен оқшау орналасқан. Солтүстігінде Азияның аралдарымен жалғанады. Материк жағалаулары нашар тілімделген, оңтүстік шығысында қолайлы қойнаулар кездеседі. Аустралия жағалауларын Тынық және Үнді мұхитының жылы сулары алып жатыр. Мұхитта судың беткі температурасы жазда +28оС, қыста +20оС төмен түседі.
Материк жағалауларын бойлай әр түрлі пішіндегі маржандық құрылымдар көптеп кездеседі. Аустралияны жан-жақты мұхит сулары шайып жатқанымен көпшілік бөлігіне жауын-шашын аз түседі.
Бұл жағалау бойымен суық ағыстардың өтуімен және материктің оңтүстік тропик үстіндегі орнымен байланысты. Ал ағыстар өтетін солтүстік шығыс жағалауларынан ылғал біршама мол түседі.
Аустралия материгінің шеткі нүктелері
Солтүстікте – Йорк
Оңтүстікте – Саут-Ист Пойнт
Батыста – Стип Пойнт
Шығыста – Байрон
1.Материктің төлқұжатын құрастыру
Материктің құжаты: .............................., S = .. км2
Экваторға қатысты (атауы мен координаттары) .................... географиялық орны :
Солтүстік шеткі нүктесі
Оңтүстік шеткі нүктесі
Бастапқы меридианға қатысты (атауы мен координаттары)
Батыс шеткі нүктесі.
Шығыс шеткі нүктесі
Материктің солтүстіктен оңтүстікке және батыстан шығысқа қарай созылуы Батыстан шығысқа қарай градус және километрмен 26 0 о.е бойынша
Солтүстіктен оңтүстікке қарай градус және километрмен 142 0 ш.б. бойынша
Мұхиттар мен теңіздерге қатысты .....................................климаттық белдеулерде жатыр.
2.Материктің шеткі нүктелерін, географиялық координаталарын анықтау және арақашықтықты анықтау.
Солтүстікте: Йорк-10 о.е. 143 ш.б.
Оңтүстікте: Оңтүстік-шығыс 39 о.е. 147 ш.б.
Батыста: Стип-Пойнт-26 о.е. 113 ш.б.
Шығыста: Байрон-28 о.е. 153 ш.б.
Арақашықтық
Экватор мен мередианның 1º доғасының ұзындығы 111 км.
солтүстіктен-оңтүстікке
10+39=49º
10×111= 1110
39×111= 4329
1110+4329= 5439
Батыс пен шығыс
26+28=54º
26×111= 2886
28×111= 3108
2886+3108= 5994
Сергіту сәті:
3.Жұмыс дәптерден тапсырманы орындау.
4.Картамен жұмыс.Ашылу және зерттелу тарихы. Материкті зерттеуші саяхатшылардың жүрген жолдарын интербелсенді картаға белгілеу.
5. «8 бұрыш ішінде» стратегиясы арқылы ойлаудың сегіз жолына жеке, жұптық жұмыс. (Кілт сөздерге сай келетін деректер табуға беру)
Цифрлар.....................
Терминдер..................
Тұлғалар.....................
Ерекшеліктер...............
Шеткі нүктелер....................
Заңдылықтар.................
Зерттеу нәтижелері......
Жағалық теңіздер мен мұхиттар ...............
Қорытынды:
Бекіту: Африка Ұқсастығы Аусрталия. Венндиаграмасын құру.
Рефлексия
Бүгінгі сабақта басың арқылы нені меңгердің?
Бүгінгі сабақта қолың арқылы нені жасай алдың?
Бүгінгі сабақта жүрегің арқылы нені сезіндің?
Үйге тапсырма: мазмұндау, 6 тест сұрақтарын құрастыру. Материктің географиялық орнын кескін картаға түсіру.
Бағалау.
‘5’-8-10 жұлдызша
‘4’- 6-7 жұлдызша
‘3’- 1-5 жұлдызша
