ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ ТҮРКІСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ АДАМИ ӘЛЕУЕТТІ ДАМЫТУ БАСҚАРМАСЫ АНВАР ИСМАИЛОВ АТЫНДАҒЫ КӘСІПТІК КОЛЛЕДЖІ
Оқытушының аты – жөні:
Жунисбекова Римма Газизовна.
Ғылыми дәрежесі, атағы, санаты:
заң ғылымдарының магистрі, жоғары
Қызметі: Арнайы пәндер оқытушысы
Пән бірлестік: «Дизайн және өнер»
Мекен жайы: Түркістан облысы, Сайрам ауданы, Ақсукент
2020 жыл
Анвар Исмаилов атындағы кәсіптік колледжі
САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫБЫ : « Жеке адамға қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтар »
Пән аты: ҚҰҚЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Курсы -1-2
- Сабақтың мақсаты :
- 1. Білімділік: Студенттерге Жеке адамға қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтар туралы түсінік беру.
- 2. Тәрбиелік: Студенттердің ғылыми дүниетанымын, тұлғаның адамгершілік қасиетін қалыптастыру.
- 3. Дамытушылық: Студенттердің ой өрісін дамыта отырып, саналы да сапалы шешім қабылдауға, мамандыққа деген көзқарастарын қалыптастыру.
Жеке адамға қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтарды топтастыру
Түрлері (тікелей объектісіне қарай):
1) Өмірге қарсы қылмыстар (ҚР ҚК 99-105 баптары)
2) Денсаулыққа қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтар (ҚР ҚК 106-114 баптары)
3) Өмір мен денсаулыққа қауіп төндіретін қылмыстық құқық бұзушылықтар (ҚР ҚК 114-119 баптары)
4) Жыныстық бостандық пен жыныстық қолсұғылмастыққа қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтар (ҚР ҚК 120-124 баптары)
5) Адамның жеке бас бостандығына қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтар (ҚР ҚК 125-129 баптары)
6) Адамның ар-намысы мен қадір-қасиетіне қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтар (ҚР ҚК 130-131 баптары)
Өмірге қарсы қылмыстар
Өзін-өзі өлтіруге дейін жеткізу (ҚР ҚК 105-бабы)
Абайсызда қаза келтіру (ҚР ҚК 104-бабы)
Адам өлтіру
Сараланған
(ҚР ҚК 99-баб. 2-бөл.)
Жеңілдетілген
Қарапайым
(ҚР ҚК 99-баб.1-бөл.)
(ҚР ҚК 100-103 бапт.)
Адам өлтірудің негізгі құрамы
Элемент
Белгі
Объект
Мазмұны
Негізгі
Объективтік жағы
Басқа адамның өмірі
Қоғамдық қауіпті әрекет
Басқа адамға қаза келтіруге бағытталған белсенді іс-әрекет немесе әрекетсіздік
Қоғамдық қауіпті зардап
Субъект
Себептілік байланыс
Әрекет пен зардап арасында
Жәбірленушінің қазасы
Жалпы
Субъективтік
14 жасқа толған ақыл-есі дұрыс адам
жағы
Кінә
Қасақаналық (тікелей немесе жанама)
Адам өлтірудің сараланған құрамдары
- 1) екi немесе одан көп адамды;
- 2) адамның қызметтiк жұмысын жүзеге асыруына не кәсiптік немесе қоғамдық борышын орындауына байланысты осы адамды немесе оның жақындарын;
- 3) кінәлі адамға дәрменсiз күйде екенi көрінеу белгiлi адамды, сол сияқты адамды ұрлаумен не кепілге алумен ұштасқан;
- 4) кінәлі адамға жүктiлік жағдайда екенi көрінеу белгiлi әйелдi;
- 5) аса қатыгездiкпен жасалған;
- 6) басқа адамдардың өмiрiне қауiптi тәсiлмен жасалған;
- 7) адамдар тобы, алдын ала сөз байласу арқылы адамдар тобы жасаған;
- 8) пайдакүнемдік ниетпен, сол сияқты жалдау бойынша не қарақшылықпен немесе қорқытып алумен ұштасқан;
- 9) бұзақылық ниетпен;
- 10) басқа қылмысты жасыру немесе оны жасауды жеңiлдету мақсатымен жасалған, сол сияқты зорлаумен немесе сексуалдық сипаттағы зорлық-зомбылық әрекеттерiмен ұштасқан;
- 11) әлеуметтiк, ұлттық, нәсiлдiк, дiни өшпендiлiк немесе араздық не қанды кек уәжі бойынша;
- 12) жәбiрленушiнiң ағзаларын немесе тіндерiн пайдалану мақсатымен жасалған;
- 13) бірнеше рет жасалған;
- 14) көрінеу кәмелетке толмаған адамды;
- 15) қылмыстық топ жасаған, сол сияқты төтенше жағдай кезiнде немесе жаппай тәртiпсiздiк барысында
- Денсаулыққа зиян келтіру – ағзаның (тіннің) анатомиялық тұтастығының (дене жарақаттары) немесе олардың физиологиялық қызметінің бұзылуы, немесе сыртқы ортаның түрлі факторларының – механикалық, физикалық, химиялық, биологиялық, психогендік – әсерінен болған аурулар немесе патологиялық жағдай
(Нұсқаулықтың 30) тарм.) .
- Денсаулыққа ауыр зиян – адамның денсаулығына, оның өміріне қауіпті зиян не денсаулыққа: көру, сөйлеу, есту қабілетінен немесе қандай да бір ағзадан айырылуға; ағзаның өз функцияларын жоғалтуына; бет-әлпетінің қалпына келмейтіндей бұзылуына; жалпы еңбек қабілетінің кемінде үштен бірін айтарлықтай тұрақты түрде жоғалтумен ұласқан денсаулықтың бұзылуына; кәсіби еңбек қабілетін толық жоғалтуға; жүктілікті үзуге; психиканың бұзылуына; нашақорлықпен немесе уытқұмарлықпен ауыруға әкеп соққан өзге де зиян (ҚР ҚК 3-баб. 11) тарм.) .
- Денсаулыққа ауырлығы орташа зиян – адамның денсаулығына, оның өміріне қауіпті емес, денсаулықтың ұзақ уақыт (жиырма бір күннен астам мерзімге) бұзылуына немесе жалпы еңбек қабілетін (үштен бір бөлігінен кем) тұрақты түрде айтарлықтай жоғалтуға әкеп соққан зиян (ҚР ҚК 3-баб. 12) тарм.) .
- Денсаулыққа келтірілген орташа зиянның белгілері :
- 1) денсаулықтың ұзақ бұзылуы - 3 аптадан артық бұзылуы (21 күннен астам), денсаулыққа келтірілген зиянға тікелей байланысты аурулар немесе ұзақтығы үш аптадан артық (21 күннен астам) қандайда бір орган функциясының бұзылуы түріндегі салдар жатады;
- 2) жалпы еңбекке қабілеттілікті айтарлықтай тұрақты жоғалту (10-33%-ды қоса алғанда).
(Нұсқаулықтың 35) тарм.)
- Денсаулыққа жеңіл зиян – денсаулықтың қысқа мерзімге (жиырма бір күннен аспайтын мерзімге) бұзылуына немесе жалпы еңбек қабiлетiн (оннан бiр бөлігiнен кем) тұрақты түрде болмашы жоғалтуға әкеп соққан адамның денсаулығына келтірілген зиян (ҚР ҚК 3-баб. 13) тарм.).
- Денсаулыққа келтірілген жеңіл зиянның белгілері:
- 1) денсаулықтың қысқа мерзімге бұзылуы - 3 аптадан аспайтын мерзімге, кемінде 21 күн;
- 2) жалпы еңбекке қабілеттіліктің сәл тұрақты бұзылуы – кемінде 10%.
- (Нұсқаулықтың 36) тарм.)
Ұрып-соғу (ҚР ҚК 109-бабы)
- Тән ауруына ұшырататын, бiрақ денсаулыққа жеңіл зиян келтiруге әкеп соқпаған ұрып-соғу немесе өзге де күш қолдану әрекеттерiн жасау.
Қинау (ҚР ҚК 110-бабы)
- Ұдайы ұрып-соғу немесе өзге де күш қолдану әрекеттері арқылы тән зардабына немесе психикалық зардап шегуге ұшырату, егер бұл іс-әрекет денсаулыққа ауыр немесе ауырлығы орташа зиян келтіруге әкеп соқпаса
Қорқыту (ҚР ҚК 115-бабы)
Элемент
Белгі
Объект
Мазмұны
Негізгі
Объективтік жағы
Өмір мен денсаулық
Қоғамдық қауіпті әрекет
Субъект
Белсенді іс-әрекет – қорқыту
Егер
Қорқытудың мазмұны:
Жалпы
Субъективтік
қорқыту іске асады деп қауiптенуге жеткiлiктi негiздер болса
- Өлтiремін деп
- Денсаулыққа ауыр зиян келтіремін деп
- Адамның жеке басына өзгедей ауыр күш қолданамын деп
- Мүлікті өртеп жоямын деп
- Мүлікті жарылыс жасап жоямын деп
- Мүлікті өзге жалпыға қауiптi тәсiлмен жоямын деп
16 жасқа толған ақыл-есі дұрыс адам
жағы
Кінә
Тікелей қасақаналық
Зорлаудың негізгі құрамы (ҚР ҚК 120-баб. 1-бөл.)
Элемент
Белгі
Объект
Мазмұны
Негізгі
Қосымша
Жыныстық бостандық
Объективтік жағы
Жәбірленуші
Денсаулық
Қоғамдық қауіпті әрекет
Әйел адам
Белсенді іс-әрекет – жыныстық қатынас жасау
Тәсілі
Субъект
Жалпы
- Күш қолдану
- Күш қолдану қатерін төндіру
- Дәрменсіз күйін пайдалану
Субъективтік
14 жасқа толған ақыл-есі дұрыс адам
жағы
Кінә
Тікелей қасақаналық
Адам ұрлау (ҚР ҚК 125-бабы)
Элемент
Белгі
Объект
Мазмұны
Негізгі
Объективтік жағы
Жеке бас бостандық
Қоғамдық қауіпті әрекет
Субъект
Субъективтік
Жалпы
Белсенді іс-әрекет – адамды ұрлау
14 жасқа толған ақыл-есі дұрыс адам
жағы
Кінә
Қасақаналық
Адам ұрлаудың объективтік жағын
құрайтын әрекеттер:
1) адамды ұстау
2) кеңістікте орнын ауыстыру
3) сол жерде еркінен тыс ұстау
Үй тапсырмасы
Білетін ақпараттарын жаңа мәліметтермен толықтыру. Жеке адамға қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтар тақырыбына жасау, дайындалу.
Үйге тапсырма
Тақырыбы :________________________________
Мен нені білдім?
( талқылау)
Мен нені білемін ?
Мен нені білгім келеді ?
( кіріспе тапсырма )
( кіріспе тапсырма )
Үйге тапсырма: Графикалық жұмыс
