«Зима 2025»

Презентация на тему синтаксис

Синтаксис туралы, сөз тіркесі, есімді және етістікті тіркестер туралы

Олимпиады: Окружающий мир 1 - 4 классы

Содержимое разработки

Анесова Құрма Көпенқызы  Атырау облысы, Жылыой ауданы,   Тұрғызба ауылы №4 орта мектептің   қ азақ тілі мен әдебиеті пәндерінің мұғалімі  

Анесова Құрма Көпенқызы

Атырау облысы, Жылыой ауданы, Тұрғызба ауылы №4 орта мектептің қ азақ тілі мен әдебиеті пәндерінің мұғалімі  

Сабақтың тақырыбы: Синтаксис Сөз тіркесі

Сабақтың тақырыбы:

Синтаксис

Сөз тіркесі

Тарау бойынша қайталау    І бөлім. Түрткі сұрақтар 1. Морфология дегеніміз не? 2. Тілімізде қанша сөз табы бар? 3. Етістіктің шақтары дегеніміз не?  Шақтар нешеге бөлінеді?

Тарау бойынша қайталау

І бөлім. Түрткі сұрақтар

1. Морфология дегеніміз не?

2. Тілімізде қанша сөз табы бар?

3. Етістіктің шақтары дегеніміз не?

Шақтар нешеге бөлінеді?

  • Етістіктің райлары дегеніміз не?
  • Есімше дегеніміз не? Жұрнақтары
  • Көсемше дегеніміз не? Жұрнақтары
  • Тұйық етістік қай жұрнақ арқылы жасалады?
“ Ой қозғау”  Сөздердің тіркесуі Синтаксис Синтаксис  Лексика  Лексика Сөзжасам Сөзжасам Тұрақты тіркес Тұрақты тіркес Сөз тіркесі Тіркескен сөздер Тіркесті сөздер

Ой қозғау”

Сөздердің тіркесуі

Синтаксис

Синтаксис

Лексика

Лексика

Сөзжасам

Сөзжасам

Тұрақты тіркес

Тұрақты тіркес

Сөз тіркесі

Тіркескен сөздер

Тіркесті сөздер

Мағынаны тану Синтаксис (грек. “құрастыру, біріктіру”)  Сөз тіркесі  Сөйлем мүшелері  Сөйлемнің құрамы, құрылысы   Сөйлем түрлері  Сөйлемнің байланысы

Мағынаны тану

Синтаксис

(грек. “құрастыру,

біріктіру”)

Сөз тіркесі

Сөйлем мүшелері

Сөйлемнің құрамы,

құрылысы

Сөйлем түрлері

Сөйлемнің байланысы

Сөз тіркесі  Толық мағыналы кемінде екі сөздің өзара сабақтаса, бірі екіншісіне бағына байланысуын  сөз тіркесі  деп атаймыз.  Бағыныңқы сөз Басыңқы сөз  темір балға  боз інген  бес ешкі  сол сәт  тез жүгірді

Сөз тіркесі

Толық мағыналы кемінде екі сөздің өзара сабақтаса, бірі екіншісіне бағына байланысуын сөз тіркесі деп атаймыз.

Бағыныңқы сөз Басыңқы сөз

темір балға

боз інген

бес ешкі

сол сәт

тез жүгірді

Сөз тіркесінің  айрықша белгілері Кемінде толық мағыналы екі сөзден тұрып, екі түрлі сұраққа жауап береді  Зат,құбылыс жайында нақтылы түсінік береді Бірі екіншісіне бағына байланысады

Сөз тіркесінің айрықша белгілері

Кемінде толық

мағыналы екі

сөзден тұрып,

екі түрлі сұраққа

жауап береді

Зат,құбылыс

жайында

нақтылы

түсінік береді

Бірі екіншісіне

бағына

байланысады

Сөз тіркесінің  түрлері Сөз тіркесінің  түрлері  Есімді  сөз тіркесі   жаңа киім  айтуға құмар  оның екеуі   Етістікті  сөз тіркесі   жақсы сөйледі  кеше келді  тез жүгірді

Сөз тіркесінің түрлері

Сөз тіркесінің

түрлері

Есімді

сөз тіркесі

жаңа киім

айтуға құмар

оның екеуі

Етістікті

сөз тіркесі

жақсы сөйледі

кеше келді

тез жүгірді

Сөз тіркестерінен сөйлем жасалады Сөз тіркесі Сөйлем Бала бөленген бесік,бесік- тің үсті, жеті нәрсе, үстіне жабылады Бала бөленген бесіктің үстіне жеті нәрсе жабылады.

Сөз тіркестерінен сөйлем жасалады

Сөз тіркесі

Сөйлем

Бала бөленген

бесік,бесік-

тің үсті, жеті нәрсе, үстіне

жабылады

Бала бөленген бесіктің үстіне жеті нәрсе жабылады.

“ Ойлан, ізден” І . Мына екі бағандағы сөздерді мағынасына сәйкес келетін сөздермен байланыстырып  сөз тіркесін жаса.   Бағыныңқы Басыңқы Бес тау Дәптері арман Әдемі аспан Биік үшеу Асыл ғасыр Ашық гүл

Ойлан, ізден”

І . Мына екі бағандағы сөздерді мағынасына сәйкес келетін сөздермен байланыстырып

сөз тіркесін жаса.

Бағыныңқы

Басыңқы

Бес

тау

Дәптері

арман

Әдемі

аспан

Биік

үшеу

Асыл

ғасыр

Ашық

гүл

Сауалнама 1. С өз тіркесін тап. А) ала доп В)су жүрек С)жиырма тоғыз 2 Сөз тіркесінің неше түрі бар? А) 5 В)4 С)2 3 Басыңқы сыңары зат есімнен болған сөз тіркесін тап. А)өткелден өт В)кең бөлме С)домбыра тарт 4. Етістікті сөз тіркесін тап. А) екі сиыр В) жоғары шық С)бұл кітап 5.Қайсысы бағыныңқы-басыңқы сыңардан тұрады? А) тұрақты тіркес В)тіркесті сөз С)Сөз тіркесі 6. Басыңқы сыңары неден жасалған? Бұл кім? а) жіктеу есімдігі В) етістік С) сұрау есімдігі 7. Сөз тіркесінің белгісі қандай? А) зат, құбылыстың атауы болу В) толық мағыналы кемінде екі сөздің тіркесуі С)Түбір күйіндегі сөздер ғана тіркесе алады 8)Қайсысы сөз тіркесі емес? А)сұрақ қой В) кілт тоқтады С) он бес

Сауалнама

1. С өз тіркесін тап.

А) ала доп В)су жүрек С)жиырма тоғыз

2 Сөз тіркесінің неше түрі бар?

А) 5 В)4 С)2

3 Басыңқы сыңары зат есімнен болған сөз тіркесін тап.

А)өткелден өт В)кең бөлме С)домбыра тарт

4. Етістікті сөз тіркесін тап.

А) екі сиыр В) жоғары шық С)бұл кітап

5.Қайсысы бағыныңқы-басыңқы сыңардан тұрады?

А) тұрақты тіркес В)тіркесті сөз С)Сөз тіркесі

6. Басыңқы сыңары неден жасалған?

Бұл кім?

а) жіктеу есімдігі В) етістік С) сұрау есімдігі

7. Сөз тіркесінің белгісі қандай?

А) зат, құбылыстың атауы болу В) толық мағыналы кемінде екі сөздің тіркесуі

С)Түбір күйіндегі сөздер ғана тіркесе алады

8)Қайсысы сөз тіркесі емес?

А)сұрақ қой В) кілт тоқтады С) он бес

Жауаптары 1)А 5 )С 2)С 6)С 3)В 7)В 4)В 8 )С

Жауаптары

1)А 5

2)С 6)С

3)В 7)В

4)В 8

Үйге тапсырма  І. “Мейірімділік” тақырыбына эссе жазу.  ІІ. Ережелерді жаттау.

Үйге тапсырма

І. “Мейірімділік” тақырыбына эссе жазу.

ІІ. Ережелерді жаттау.

1.Бүгінгі сабақта не қиын болды? 2. Сабақты қалай түсіндің? 3. Не қызық болды?

1.Бүгінгі сабақта не қиын болды?

2. Сабақты қалай түсіндің?

3. Не қызық болды?

Получите свидетельство о публикации сразу после загрузки работы



Получите бесплатно свидетельство о публикации сразу после добавления разработки


Серия олимпиад «Зима 2025»



Комплекты учителю



Качественные видеоуроки, тесты и практикумы для вашей удобной работы

Подробнее

Вебинары для учителей



Бесплатное участие и возможность получить свидетельство об участии в вебинаре.


Подробнее