Сыныптан тыс-шаралар "Жас биологтар интеллектуалды сайыс" (7-8 сыныптар аралығында)

Химия, биология, география ғылымдары апталығы

6-8 сыныптар аралығында

Өткізген: Мырзагожина З.М – биология пәнінің мұғалімі

2016-2017 оқу жылы

«Жас биологтар» интеллектуалды сайыс

Жүргізуші: Құрметті оқушылар!
Сайыс десе белсене араласатын көрермен қауым! «Жас биологтар» атты 6-8 сыныптар арасында биология пәнінен өткізілетін танымдық сайысымызға қош келіпсіздер!
Ақыл – тон, аңдығанға тозбайтұғын,
Білім – кен, қанша болса азбайтұғын.
Қатарың оза шауып бара жатса,
Арқаңның ауруы не қозбайтұғын,- деп Тұрмағамбет Ізтілеуов айтқандай, білімдік сайысқа белсене, құлшына араласатын сайыскерлерімізді таныстырып өтейін:
Енді сайысымыздың негізгі бөлімдерімен таныстырар болсам:
Сайысымыз 6 кезеңнен тұрады:
І кезең – Кім білгір?
ІІ кезең – «Сенесіз бе, сенбейсіз бе?»
ІІІ кезең – Терминдер аукционы
ІҮ кезең – Бұл қандай ғылым?
Ү кезең – Ғажайып биология
Тапқыр, білгір, дарынды
Жарыс бар бүгін арынды
Химия пәнін сүйсең сен
Ортаға сал барыңды - деп, сайысқа қатысушы топтарға сәттілік тілей отырып, сайысымыздың алғашқы турын бастасақ.
1 кезең «Кім білгір?» кезеңінде әр оқушыға 10 сұрақ оқылады. Сайыскерлер оқылған сұраққа толық жауап береді. Дұрыс жауап үшін 1 ұпай беріледі. Ендеше іске сәт.
1 топ Зоология бөлімі бойынша
1. Зоология ғылымының балықтарды зерттейтін саласы: Ихтиология
2. Балықтың зәр шығару мүшесі: Бүйрек
3. Денесінің түсі тез өзгерте алатын қабыршақтылар отрядының өкілі: Құбылғы
4. Африка түйеқұсының саусағы: Екеу
5. 150 млн. жыл бұрын тіршілік еткен құстардың арғы тегі: Көнеқұс
6. Сүтқоректілерде кеуде мен құрсақ қуыстарын бөліп тұратын: Көкет (диафрагма)
7. Жұмыртқа салатын сүтқоректілер Түрпі
8. Еліміздегі кесірткенің ең үлкен түрі Келес
9. Қосарлы тыныс алатын жануарлар. Құстар.
10. Құрттар - топырақтан, шыбындар - шіріген еттен пайда болады деп есептеген ғалым. т Аристотель.
2-топ Ботаника бөлімі бойынша
1. 1665 жылы алғаш рет өсімдік қабығының жұқа кесіндісін микроскоппен көрген: Роберт Гук
2. Төменгі сатыдағы өсімдіктер: Балдыр
3. Біржасушалы талшықты балдыр: Хламидомонада
4. Фотосинтездегі хлорофилдің рөлін алғаш сипаттаған ғалым: К. А. Тимирязев
5. Жапырақ сағағына ұқсаған гүлдің жіңішкерген жері: Гүл сағағы
6. Пішіні малдың тұяғына ұқсас: Діңқұлақ
7. Қостанай далалы аймағында орналасқан қорық: Наурызым қорығы
8. Өсімдіктерге арналған Қазақстанның «Қызыл кітабы» жарық көрді: 1981 жылы
9. Өсімдіктер әлемін зерттейтін ғылым: Ботаника
10. 1920 - 1930 жылдары «Өсімдіктану» оқулығын жазған ғалым: Ж. Күдерин

II кезең «Сенесіз бе, сенбейсіз бе?»» кезеңінде әр оқушыға 2 сұрақ оқылады. Сайыскерлер оқылған сұраққа сенемін немесе сенбеймін деп жауап береді. Дұрыс жауап үшін 1 ұпай беріледі.
• 1. Сенесіз бе, сенбейсіз бе саңырауқұлақты зерттейтін ғылымды микология деп атайды.
• 2. Сенесіз бе, сенбейсіз бе паразитті саңырауқұлақпен нан ашытуға болады.
• 3. Сенесіз бе, сенбейсіз бе дүниедегі ең биік ағаш – шырша
• 4. Сенесіз бе, сенбейсіз бе жануар жасушасында пластидтер кездеседі.
• 5. Сенесіз бе, сенбейсіз бе бақаның ескерткіші Франция мен Жапония елдерінде қойылған.
• 6. Сенесіз бе, сенбейсіз бе қазақстанда 12 қорық бар
• 7. Сенесіз бе, сенбейсіз бе тағамдарды бүлдіретін саңырауқұлақтарға мукорды жатқызады.
• 8. Сенесіз бе, сенбейсіз бе адамда 1 бас, 2 қол. 3 аяқ бар
• 9. Сенесіз бе, сенбейсіз бе адам бүйректің салмағы 150, жүректікі 250 - 300 г.
• 10. Сенесіз бе, сенбейсіз бе ағаштар 300 - 500 жыл жасайды.

III кезең. Терминдер аукционы
Оқушыларға уақыт беріледі таңдаған саласы бойынша термин сөздерді жазып шығады.
1. Микробиология (ұсақ ағзаларды зерттейтін ғылым)
2. Ихтиология (балықтарды зерттейтін ғылым)
3. Микология (саңырауқұлақтарды зерттейтін ғылым)
1. Бриология (мүктерді зерттейтін ғылым)
2. Генетика ()
3. Диетология (дұрыс тамақтануды зерттейтін)
1. Орнитология (құстарды зерттейтін ғылым)
2. Урология (бүйрек ауруларын емдейтін дәрігер)
3. Биология (тірі ағзаларды зерттейтін ғылым)
1. Физиология (адам мүшелерінің қызметін зерттейтін ғылым)
2. Экология (қоршаған ортаны зерттейтін ғылым)
3. Гельминтология (паразит құрттарды зерттейтін ғылым)

ІҮ кезең – Бұл қандай ғылым?

Биологиялық ғалымдар
1. 1870 - 1880 жылы ұсақ ағзалар бар екенін тәжірибе жүзінде дәлелдеді: Луи Пастер
2. Микробиологияның дамуына жол ашқан: Л. Пастер
3. 1892 жылы темекі теңбілін зерттеп, вирусты ашты: Д. И. Ивановский
4. «Вирус» терминін 1899 жылы ғылымға енгізді: М. В. Бейерник
5. Биосфера туралы ілімнің негізін салған ғалым В. И. Вернадский
6. Хромосомалық теорияны жарыққа шығарды Т. Морган
7. Ядролық сынақ өткізуге мораторий жариялаған тұлға. Н. Назарбаев.
8. Эволюциялық ілімнің негізін салған ғалым Ч. Дарвин
9. «Зоология философиясы»атты еңбек жазған ғалым Ж. Б. Ламарк
10. «Невада – Семей» қозғалысын басқарған. О. Сүлейменов.

Ү кезең – Ғажайып биология

1. Кроссворд "Названия деревьев"

№1. 1-Дуб. 2- Ель. 3-Береза. 4- Орех. 5- Вишня. 6-Тополь. 7-Ясень.

1. Кроссворд "Названия кустарников"

№2. 1-Калина. 2-Крушина. 3-Смородина. 4-Терн. 5-Малина. 6-Крыжовник. 7-Бузина. 8-Орешник. 9-Бересклет. 10Шиповник.

1. Кроссворд "Названия хвойных растений"

№3 1. Ель. 2. Тис. 3. Кедр. 4. Сосна.  5. Пихта. 6. Кипарис. 7. Секвойя. 8. Агатис. 9. Биота. 10 Туя.

10. Кроссворд "Органы растений". 3а каждый правильный ответ 1 балл

№10. 1-Плод. 2-Корень. 3-Цветок. 4-Стебель. 5-Лист.

9. Кроссворд "Части побега" 3а каждый правильный ответ 1 балл

№9 1-Почка. 2-Междоузлие. 3-Узел. 4-Стебель. 5-Лист