Программа және оның құрылымы
Pascal тілінде программа тақырыпшадан, сипаттау және операторлар бөлімінен тұрады.
Программа құрылымы:
PROGRAM – Атау (Input, Output); Программа тақырыпшасы
uses – модуль бөлімі
label – белгілеу бөлімі
const – констант бөлімі
type – типтер бөлімі Сипаттау бөлімі
var – айнымалылар бөлімі
procedure – процедуралар бөлімі
function – функциялар бөлімі
BEGIN
Оператор 1;
Оператор 2 ; Операторлар бөлімі
........... (программа денесі)
Оператор n
END.
Бұл программаның жалпы құрылымы.
Программа денесі – бұл операторлардың өзі, олар қандай да бір әрекеттерді рындайды. Мысалы, мәтінді экранға шығаратын немесе өрнектің мәнін есептейді.
Программа денесі операторлар бөлімінде орналасқан және ол екі кілт сөздердің: Begin және End арасында болуы керек. Программа мәтінің соңында End сөзінен кейін міндетті түрде нүкте қойылады. Ол компиляторға программаның аяқталғаны туралы белгі береді. Осы кілт сөзден және нүктеден кейін жазылған нәрселерді компилытор қабылдамайды. Егер нүкте қойылмаса, онда компилятор программаның жалғасын іздейді да, қате туралы хабарлама шығады.
Қарапайым программаны жасау
Ең қарапайым бірінші программаны жасау үшін, мітінді экранға шығаратын операторлар жайлы мәлімет керек. Ондай операторлар екеу – Write, Writeln. Бұл операторлар арқылы экранға шығарылатын мәтін жақшаға және сыңар тырнақшаға алынады. Мысалы,
Begin
Write (‘Менің бірінші программам’)
End.
Компиляция үдерісін іске қосу үшін F9 пернесін басу жеткіліті. Экранда жылт ететін қара терезені көреміз, себебі Windows операциялық жүйесі программаны орындап, терезені жауып тастайды.
Сондықтан программаны IDE – де орындау үшін Ctrl+F9 пернелер үйлесімін басып, содан кейін программа мәтінінің терезесін Alt+F5 пернелер үйлесімімен жасыру қажет.
Alt+F5 пернелер үйлесімін қайталап басып, программа мәтінінің терезесін қайтарамыз.
Сонымен, Write операторы меңзерді дәл сол жолда қалдыра отырып, экранға шығарады, Writeln операторы экранға жолды шығарған соң меңзерді жаңа жолға ауыстырады.
Begin
Writeln (‘тегі’)
Write (‘аты’)
End.
